اثر تراکم کاشت بر عملکرد دانه و بعضی خواص کیفی پنج ژنوتیپ گندم دوروم تحت شرایط آب و هوایی اهواز

در این بررسی به منظور شناخت مناسب ترین تراکم و مناسب ترین ژنوتیپ گندم دوروم (معرفی شده توسط مرکز تحقیقات کشاورزی خوزستان) از لحاظ کمّی و کیفی، آزمایشی در مزرعه آزمایشی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 77- 1376 انجام گرفت. در این آزمایش از طرح بلوک های کامل تصادفی استفاده شد. خصوصیات مورد مطالعه درصد لکه آردی(yellow berry) (درصد وزنی دانه‏هایی که مقطع آردی داشتند)؛ کیفیت، پروتئین،درصد پروتئین دانه، تعداد سنبله در واحد سطح و نیز عملکرد دانه بود. در بین ژنوتیپ‏های مورد آزمایش (Shwa/Mald, Gediz Altar84, Chen /Altar, Aconchi89) ژنوتیپChen/Altar بیشترین درصد (53/11درصد) و ژنوتیپ(Shwa/Mald) کمترین درصد (3/2 درصد) لکه آردی را داشتند. (Shwa/Mald) بالاترین کیفیت پروتئین را با عدد زلنی 31/35 و Altra84 پائین ترین کیفیت را با عدد زلنی 44/29دارا بودند. ژنوتیپ (Shwa/Mald) بالاترین درصد (66/13%) پروتئین را در بین ژنوتیپ‏های مختلف داشت . تراکم های400 و500 بوته در متر مربع بیشترین درصد (5/8 %) و تراکم 200 بوته در متر مربع کمترین درصد (16/3%) لکه آردی را داشت در مورد درصد پروتئین دانه روند برعکس بود به طوری که تراکم 200 بوته در متر مربع بالاترین درصد پروتئین دانه (12/13%) و تراکم 500 بوته در متر مربع کمترین درصد پروتئین دانه (31/12%) را داشت. در مورد کیفیت پروتئین دانه با وجود دارا بودن روند افزایش از تراکم‏های بیشتر به طرف تراکم‏های پایین تر، اختلاف معنی داری بین تراکم‏های مختلف مشاهده نشد. با افزایش تراکم، عملکرد دانه افزایش یافت (بالاترین عملکرد در تراکم 500 بوته در متر مربع با 5678 کیلوگرم در هکتار ) و ژنوتیپ Chen/Altar بالاترین عملکرد را دربین ژنوتیپ‏ها دارا بود (4976 کیلوگرم در هکتار میانگین چهار تراکم). همبستگی منفی معنی داری بین کیفیت پروتئین با عملکرد دانه (در سطح 5%) و هم چنین درصد پروتئین با عملکرد دانه (در سطح 1%) چه در تراکم‏ها و چه در ژنوتیپ‏ها مشاهده شد ولی درصد لکه آردی با عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی داری (در سطح 1%) داشت. با توجه به نتایج به دست آمده از این آزمایش برای شرایط آب و هوایی اهواز ژنوتیپ Shwa/Mald در تراکم 500 بوته در متر مربع قابل توصیه می باشد.